Khi vào tới làng Tu Thôn nhóm nghiên cứu thực địa đã thăm nhà anh A Khun (trưởng thôn làng Tu Thôn, sinh năm 1986). Sau khi chia sẻ những đánh giá chung về rừng cộng đồng mà Tu Thôn đã được giao và bảo vệ tốt trong thời gian qua, anh cũng chia sẻ thêm về cảnh quan của làng và phương thức canh tác truyền thống của bà con Ca Doong, làng Tu Thôn.

Theo bước chân anh A Khun, nhóm được đi thăm mô hình các Rẫy sản xuất ở bên kia phía đồi, khu sản xuất của bà con. Đường đi vào khá dốc, đi qua chiếc cầu treo mộc mạc; xe leo tiếp lên đồi núi – băng qua nhiều rừng keo (nhiều cây đã bị đổ từ đợt bão lũ gió lốc năm 2020 mà bà con vẫn chưa kịp dọn dẹp), nhóm đến được nơi canh tác truyền thống của anh và một số hộ gia đình khác. Đi khoảng 2km qua suối Ta Meo mới tới vườn Rẫy của anh A Khun.

Nhóm đã học được nhiều kĩ thuật canh tác từ rẫy mỳ của anh. Trong quá trình trồng, A Khun làm cỏ 3 lần, lần đầu sau 1 tháng, lần thứ hai sau 4 tháng và lần cuối cùng khi chuẩn bị thu hoạch. Đối với mì Goong thì để càng lâu năm cho củ càng to. Sau khi trồng mì được 02-03 năm, anh sẽ chuyển đổi sang một cây trồng khác hoặc giữ nguyên cây tại Rẫy cũ phục hồi tự nhiên sau vài năm, rồi anh lại phát để trồng lại Lúa rẫy. Trên bờ ruộng, anh A Khun trồng và giữ lại các cây lá đỏ bởi vì theo tri thức địa phương, cây lá đỏ vừa để giữ bờ không sạt lở và người đồng bào Ka Doong tin rằng trồng cây này sẽ đuổi phá tà ma, các động vật phá hoại cây trồng/mùa màng. Khi nghe tin sắp tới, phần ruộng trong mô hình sẽ bị ngập bởi công trình thủy điện (dự kiến tại gần thôn Tu Thôn, Tu Rét) nên anh A Khun đang thực hiện kế hoạch di dời nhà chòi lên trên rẫy cao hơn (nơi anh đang làm mỳ). Sau khi thăm rẫy mỳ, A Khun tiếp tục dẫn nhóm đến thăm Rẫy bời lời. Trên đường lên Rẫy trồng bời lời, nhóm đi qua khu anh trồng nứa và được nghe anh chia sẻ thêm rằng hàng năm anh vẫn thu gom măng, mang về đun, phơi khô vừa dùng dần và vừa bán. Năm nay măng mọc ít có lẽ do thời tiết bất thường, nóng nhiều hơn. Anh Khun trồng bời lời từ năm 2012, ban đầu anh trồng 700 cây bời lời. Cách đây 3-4 năm, anh trồng thêm 200 cây bời lời. Sau 09 năm sinh trưởng và phát triển, hiện tại rẫy bởi lời cây trồng cao đến 15m, nhiều chỗ khép tán, và chu vi chỉ mới 20-30 cm. Trên rẫy có nhiều cây to nhưng nhiều cành & nhánh phụ phát triển nhiều, và không cắt tỉa. Dưới tán cây to, cũng vẫn có nhiều cây nhỏ. Có thể do thiếu ánh nắng và mật độ trồng dầy, nên nhiều cây khó phát triển được.

Anh A Khun chia sẻ rằng anh không hề sử dụng thuốc trừ cỏ và phân hóa học trên bất kì mảnh rẫy nào, và anh bố trí sắp xếp các loại cây trồng theo cách lấy "ngắn" (các loại cây dược liệu, rau củ quả ngắn ngày để phục vụ nhu cầu cơ bản hàng ngày và có thêm phụ thu) nuôi "dài" (các loại cây dài ngày).

Vì hạn chế về mặt thời gian, nhóm chưa thể đến tham quan và học hỏi hết tất cả các rẫy của anh A Khun. Tổng cộng, anh có khoảng 20 rẫy trong đó có:

1. 10 rẫy trồng cau (05 rẫy đã có quả, 02 rẫy năm thứ 2 và 03 rẫy năm thứ 3)
2. 03 rẫy trồng quế (01 rẫy 10 năm, 01 rẫy 3 năm, 01 rẫy 2 năm)
3. 03 rẫy trồng keo, (01 rẫy 8 năm, 01 rẫy 4 năm, 01 rẫy 3 năm)
4. 02 rẫy bời lời (02 rẫy đều trồng 2012)
5. 02 rẫy trồng mì cao sản.

Nhóm đã học được nhiều bài học về kĩ thuật canh tác truyền thống của bà con Ca Doong, từ phương pháp luân canh luân khoảnh, kĩ thuật giải cỏ, chống xói mòn,… Anh A Khun đã chia sẻ rất nhiệt tình các vườn Rẫy và mong muốn tiếp tục học hỏi trao đổi thêm với nhiều nông dân vùng miền.